Báo cáo đa dạng sinh học: Thằn lằn bóng đuôi dài

Thứ bảy - 28/06/2025 13:52

Trong tháng 5 và 6/2025, nhóm học sinh đã tiến hành tìm hiểu đa dạng sinh học về các loài động, thực vật, nấm,… trong khuôn viên trường THPT chuyên Hạ Long. Đây là một hoạt động thực tế, và kết quả thu được có khá nhiều bất ngờ thú vị, góp phần tạo hiểu biết về môi trường học tập có nhiều “các bạn nhỏ”, tạo nên bức tranh đa dạng sinh học ý nghĩa.

Tên khoa học: Eutropis longicaudatus, Hallowell, 1856.

Tên tiếng việt: thằn lằn bóng đuôi dài (rắn mối).
Phân loại:
Giới (regnum): Động vật (Animalia)
Ngành (Phylum): Động vật có dây sống (Chordata)
Lớp (class): Bò sát (Reptilia)
Bộ (Ordo): Bò sát có vảy (Squamata)
Siêu bộ: Lacertilia
Họ (familia): Thằn lằn bóng (Scincidae)
Chi (genus): Eutropis
Loài (Species): Eutropis longicaudata

Mô tả: Chiều dài tổng thể lên tới 40 cm; chiều dài từ mõm đến huyệt là 10 - 14 cm. loài này có thân hình thon dài, đầu nhọn, bốn chi dài và khỏe, đặc biệt là chiếc đuôi chiếm hơn 70% tổng chiều dài cơ thể. Màu sắc cơ thể thường là xanh nhạt, nâu xám hoặc nâu ôliu, có hai sọc trắng viền đậm chạy dọc hai bên hông từ mõm đến gốc đuôi, bụng có màu sáng hơn như trắng hoặc vàng kem. Mắt tròn to, mũi nhọn, miệng rộng, tai là một lỗ tròn nhỏ nằm sau mắt.

Phân bố: Trải dài từ cực nam Trung Quốc bao gồm Đài Loan, đến Đông Nam Á.

Môi trường sống: Loài thằn lằn này thường sống ở đồng cỏ nhưng đôi khi có thể được tìm thấy ở các khoảng đất trống trong rừng, rìa rừng, đất bụi rậm và đất.

Thằn lằn bóng đuôi dài là một loài có ích trong các hệ sinh thái ở cạn. Ăn côn trùng như dế, châu chấu. Bị rắn và chim ăn. Thời gian dành cho hoạt động săn mồi chiếm tỷ lệ cao nhất với 65,3%, thời gian phơi nắng là 13,4%, rình mồi 13,7%, thời gian còn lại chúng dành cho các phương thức khác như đánh nhau, giao phối, nằm trong hang. Thời gian trung bình cho hoạt động phơi nắng, rình mồi của con cái lớn hơn con đực. Chỉ số quan trọng của các loại thức ăn được loài Thằn lằn bóng đuôi dài tiêu thụ lớn nhất là ấu trùng côn trùng, bộ Nhện, bộ Cánh thẳng. Đây là các loại con mồi rất quan trọng đối với Thằn lằn bóng đuôi dài.

Hành vi: Hầu hết là hoạt động ban ngày. Tập tính tắm nắng trước khi kiếm ăn, trú ẩn khi nhiệt độ thấp và thiếu ánh sáng. Thường thấy chúng tắm nắng trên những tảng đá hoặc tường chắn. Một con thằn lằn cực kỳ nhanh nhẹn; rất cảnh giác và lo lắng. Khi bị báo động, chạy nhanh qua những tảng đá vào một khe hở hoặc bụi rậm. Thường cắn khi bị kiềm chế.

Quan sát: Khuôn viên trường THPT chuyên Hạ Long.

Sự thật thú vị: Chiếc đuôi dài của Thằn lằn cỏ đuôi dài là sự thích nghi với môi trường sống đồng cỏ của nó. Khả năng trèo lên ngọn cỏ là một lợi thế ở đồng cỏ vì nó cho phép thằn lằn tiếp cận toàn bộ sức mạnh của mặt trời để tắm nắng, cũng như tránh xa tầm với của một số loài săn mồi và đưa nhiều côn trùng hơn vào tầm với của nó. Chiếc đuôi dài mảnh giúp Thằn lằn cỏ đuôi dài có nhiều điểm tiếp xúc hơn khi nó trèo qua các thân cỏ mà không làm tăng đáng kể trọng lượng của nó, do đó cải thiện khả năng hỗ trợ và giữ thăng bằng giữa những thân cây hẹp và nhẹ này. Các loài thằn lằn sống chung với nó trong môi trường đồng cỏ không có cùng thân hình nhẹ và chiếc đuôi cực dài, do đó bị hạn chế trong việc tìm kiếm ánh sáng mặt trời ở các khoảng đất trống và săn côn trùng trên mặt đất. Chiếc đuôi dài cũng phân bổ trọng lượng của thằn lằn hiệu quả hơn khi nó nhảy từ thân cỏ này sang thân cỏ khác, do đó cho phép nó di chuyển nhanh chóng và hiệu quả qua bãi cỏ và chạy trốn khỏi những kẻ săn mồi.