Báo cáo đa dạng sinh học: Bọ hung xanh (cánh cam)

Thứ sáu - 11/07/2025 12:43

Trong tháng 5, 6, 7/2025, nhóm học sinh đã tiến hành tìm hiểu đa dạng sinh học về các loài động, thực vật, nấm,… trong khuôn viên trường THPT chuyên Hạ Long. Đây là một hoạt động thực tế, và kết quả thu được có khá nhiều bất ngờ thú vị, góp phần tạo hiểu biết về đa dạng sinh học ngay trong khuôn viên trường, nơi có nhiều “bạn nhỏ” cùng đang sinh sống, tạo nên bức tranh đa dạng sinh học ý nghĩa.

Phân loại
Giới (Kingdom): Động vật (Animalia)
Ngành (Phylum): Chân khớp (Arthopoda)
Phân Ngành (Subphylum): Sáu Chân (Hexapoda)
Lớp (Class): Côn trùng (Insecta)
Bộ (Order): Bọ cánh cứng (Coleoptera)
Họ (Family): Bọ hung (Scarabaeidae)
Chi (Genus): Anomala
Loài (Species): Anomala albopilosa (Hope, 1839)
Tên tiếng Anh: Green chafer

Hình ảnh ghi nhận bọ hung xanh đang ăn nụ hoa bằng lăng tím (Tên khoa học Lagerstroemia speciosa), 29.5.2025 trong khuôn viên trường THPT chuyên Hạ Long.

Loài bọ cánh cứng này đặc biệt hoạt động mạnh mẽ vào những tháng ấm áp, với con non phát triển dưới lòng đất, nơi chúng ăn chủ yếu là rễ cây, trong khi con trưởng thành được biết là ăn lá cây.
Mô tả: Cơ thể dài khoảng 17,5-23mm, lưng màu xanh lá cây và một số cá thể có màu vàng. Mặt bụng có màu đồng hoặc xanh lá cây đồng với ánh xanh lục. Trung tâm của đốt ngực giữa và hai bên của mỗi đốt bụng được bao phủ dày đặc bằng lông. Tấm chắn đầu có hình bệ, được bao phủ dày đặc bằng các chấm mịn, một số trong số đó đã hợp nhất và nhăn nheo, và góc cạnh trước có hình vòng cung. Gốc đầu trước tương tự như tấm chắn đầu, nhưng các chấm trên đỉnh đầu dày hơn. Phần trước ngực được bao phủ dày đặc bằng các chấm mịn, và các cạnh bên cong ở phía trước trung tâm, thường hơi cong phía sau góc cạnh trước và cạnh sau thiếu phần ngoại vi gần tấm chắn nhỏ. Có các chấm lớn ở cả hai bên cánh trước và các chấm gần đường hợp nhất dày đặc và mịn, nhưng các chấm ở chỗ hợp nhất không rõ ràng và các chỗ phình ra ở cạnh bên kéo dài đến mép sau của đốt bụng thứ ba. Màng bên rộng, bắt đầu từ phần sau của khớp háng ở chân sau. Có các gờ dọc ở cả hai bên đốt bụng thứ nhất đến thứ tư.
Cá thể trưởng thành xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 8.
Thức ăn: cá thể trưởng thành ăn khá đa dạng: nụ hoa bằng lăng, lá sung, lá sộp,….
Phân bố: Chúng phân bố rộng rãi ở nhiều khu vực khác nhau, bao gồm cả một số vùng ở châu Á. Môi trường sống của chúng thường bao gồm rừng, đồng cỏ và đất nông nghiệp, nơi chúng có thể ăn các loại thực vật
Hành vi: Giống như nhiều loài khác trong họ Bọ hung (Scarabaeidae), bọ hung xanh được biết đến với vai trò phân hủy chất hữu cơ và tái chế chất dinh dưỡng trong hệ sinh thái. Tuy nhiên, một số loài trong chi này có thể bị coi là loài gây hại do tập tính ăn cây trồng và cây cảnh
Ý nghĩa sinh thái và nông nghiệp
Loài Anomala cuprea cùng với các loài Anomala khác có thể gây ra tác động đáng kể đến cả hệ sinh thái tự nhiên và năng suất nông nghiệp.
Vai trò trong hệ sinh thái: Trong môi trường sống tự nhiên, những loài bọ cánh cứng này đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa đất và chu trình dinh dưỡng, rất cần thiết cho sự phát triển của thực vật và sức khỏe của hệ sinh thái
Tác động đến nông nghiệp: Ngược lại, hoạt động ăn cây trồng của chúng có thể gây thiệt hại kinh tế cho nông dân. Việc quản lý quần thể các loài này là rất quan trọng để cân bằng lợi ích sinh thái với nguy cơ gây hại của chúng

BÀI THƠ: CÁNH CAM VÀ CÓC TÍA

Mặc bộ áo xanh biếc
Cánh cam vào vườn chơi
Màu tươi bên hoa lá
Long lanh dưới mặt trời
Chợt thấy anh cóc tía
Len lỏi bên luống rau
Từ chân lên tới đầu
Trời ơi bùn lấm bết,
Cánh cam kêu: khiếp! khiếp!
Sao anh bẩn thế kia?
Cóc tía cười: hề hề!
Anh chê ta bẩn hả?
Ta bắt sâu, bắt bọ
Cho rau tốt rau xanh
Cho hoa múa đầu cành
Cho vườn càng lộng lẫy.
Công việc ta đẹp vậy
Ta dính đất hề chi?
Còn anh, anh làm gì?
Từ mờ sương đến tối
Anh rong chơi mê mải,
Phá nát búp cây xanh.
Dù quần đẹp áo lành
Anh vẫn thành người xấu.
(Nguồn: tập đọc lớp 1)

Tham khảo:
https://ilovenature.sg/Minibeast-Beetle/Anomala%20albopilosa/Main.html
https://taieol.tw/pages/212452
https://www.gbif.org/species/5875138

Tác giả: Trần Ngọc Thanh