HA LONG NATURE: Loài bướm đêm Sataspes tagalica

Thứ sáu - 26/09/2025 13:38

Phát hiện loài bướm đêm trong khuôn viên trường THPTchuyên Hạ Long. Chúng ta cùng tìm hiểu nhé.

Tên khoa học: Sataspes tagalica Boisduval, 1875 thuộc họ Sphingidae. Sphingidae là một họ ngài có tên thông thường là Ngài chim, Ngài nhộng vòi hay Ngài nhân sư, Ngài sư tử, thuộc tổng họ Bombycoidae, bộ Cánh vảy (Lepidoptera). Đây là một họ ngài tương đối đặc trưng và có số lượng loài khá lớn, hiện nay đã ghi nhận được hơn 1.750 loài thuộc họ Ngài chim trên thế giới. Họ Ngài chim gồm các loài có kích thước lớn thứ hai trong bộ Cánh vảy với hình thái ngoài mập mạp và đôi cánh chắc khỏe, chính vì vậy, chúng là đại diện điển hình cho nhóm ngài lớn được các nhà sưu tầm yêu thích. Bên cạnh đó, các loài thuộc họ Ngài chim cũng là một nhóm tiêu biểu phù hợp để nghiên cứu về di truyền học, sinh thái học, hình thái học chức năng, sinh lý học động- thực vật và địa động vật học, là những loài thụ phấn quan trọng cho thực vật có hoa.
Về tên Sphingidae: Các loài thuộc họ Ngài chim được phát hiện lần đầu tiên bởi nhà tự nhiên học nổi tiếng Linnaeus vào năm 1758 khi ông mô tả 14 loài có hình thái ngoài giống tượng nhân sư và nhóm thành một giống có tên là “Sphinx” (nhân sư). Sau đó, Drury (1773) và Cramer (1775, 1777, 1779) đã mô tả, đặt tên và minh họa bằng hình vẽ cho một số loài mới thuộc giống Sphinx.
Mặt dưới các đốt bụng cuối có mảng vàng, Sataspes tagalica.

Bướm trưởng thành thường hoạt động mạnh nhất vào lúc chạng vạng hoặc ban đêm, nhưng một số loài, chẳng hạn như Bướm đêm Bee Hawk, bay vào ban ngày.
Ấu trùng (sâu bướm) lớn và thường có màu sắc sặc sỡ, thường có một sừng dài gần cuối thân. Nhiều con có sọc bên và/hoặc đốm mắt lớn trên ngực và bụng. Các họa tiết màu sắc giúp chúng ngụy trang, và đốm mắt lớn có thể giúp xua đuổi kẻ thù. Sâu bướm không cắn hoặc đốt nhưng có thể nôn ra chất lỏng màu xanh lá cây (từ bữa ăn trước) nếu bị làm phiền.

https://sphingidae.myspecies.info/sites/sphingidae.myspecies.info/files/styles/large/public/Sataspes_tagalica_tagalica_BMNHE274347_male_un.jpg?itok=S_VD1KYL

Thông tin thú vị: Bướm đêm diều hâu có lưỡi dài nhất thế giới so với bất kỳ loài bướm đêm hay bướm ngày nào khác (một số dài tới 38 cm). Charles Darwin biết đến loài hoa lan sao ( Angraecum spp.) ở Madagascar với những gai mật dài hơn 30 cm. Darwin đã bị các nhà khoa học cùng thời chế giễu vì dự đoán rằng loài hoa lan này sẽ được thụ phấn bởi bướm đêm diều hâu. Sau khi ông qua đời, người ta đã phát hiện ra những con bướm đêm diều hâu có lưỡi đủ dài để hút mật hoa do hoa lan sao tiết ra trên đảo Madagascar.
Bướm đêm đại diện cho một kho tàng sinh học chứa đựng những hành vi thú vị, ấn tượng và khác thường, một số đóng vai trò thụ phấn, và một số khác là thức ăn cho các loài động vật khác. Tất cả đều có những câu chuyện thú vị để kể nếu chúng ta dành thời gian dừng lại, nhìn ngắm, lắng nghe và ngửi mùi thế giới bí ẩn của bướm đêm và hoa của chúng.
Một số loài bướm đêm lớn nhất thế giới thuộc họ bướm đêm diều hâu hoặc họ Sphingid trong bộ Lepidoptera (bộ động vật bao gồm bướm và ngài). Những loài động vật tuyệt đẹp này có đôi cánh dài và hẹp và thân dày. Chúng bay rất nhanh và thường có khả năng nhào lộn trên không cao. Nhiều loài có thể lơ lửng tại chỗ. Một số có thể bay lùi trong giây lát hoặc lao đi. Bướm đêm diều hâu là chuyên gia trong việc tìm kiếm những bông hoa có mùi thơm sau khi trời tối.
Một số hình ảnh ghi nhận được: