Thực vật tự nhiên ở Vịnh Hạ Long: Cây Đâng

Thứ tư - 23/07/2025 12:00

Cây Đâng (Đước vòi) - STILT-ROOTED MANGROVEDu khách đến Vịnh Hạ Long thường chỉ chú ý đến phong cảnh đẹp nối tiếng mà bỏ qua thảm thực vật ở đây, một màn xanh ngát phủ khắp các đỉnh núi cheo leo, các vách đá và vách hang trên các đáo mà từ xa có thể quan sát được. Vì vậy, sự phong phú và tuyệt diệu của các loài thực vật của Hạ Long vẫn còn là tấm màn bí mật đối với rất nhiều người. Trên thực tế, các hòn đảo ở đây là nơi trú ngụ của rất nhiều loài thực vật, bao gồm cả những loài quí hiếm, đặc hữu và tuyệt đẹp. Những loài này có mặt ở tất cả các vách hang, ở bất kỳ nơi nào mà bộ rễ của chúng có thể chạm tới được. Sự đa dạng và phong phú về các loài, các hình dáng khác nhau và sự thích nghi của chúng chứng tỏ rằng hệ thực vật ở đây, như các nhà khoa học nói, là “đa dạng sinh học”. Điều này tạo cho Vịnh Hạ Long, Di sản Thế giới, một tầm quan trọng hơn rất nhiều.

PHÂN LOẠI KHOA HỌC
Giới (Kingdom)	Thực vật (Plantae)
Ngành (Phylum)	Thực vật có hoa (Magnoliophyta)
Lớp (Class)	Thực vật hai lá mầm (Magnoliopsida)
Bộ (Order)	Bộ sơ ri – Thực vật có hoa (Malpighiales)
Họ (Family)	Họ đước (Rhizophoraceae)
Chi (Genus)	Chi đước (Rhizophora L.)
Loài (Species)	*Rhizophora* stylosa Griffith (1854)

Mô tả:
Cây gỗ nhỏ đến trung bình, mọc thẳng, có thể cao tới 10 m. Tán lá hình nón
Thân cây Vỏ nhẵn, màu xám đến đen nứt nẻ, đường kính thân cây có thể đạt tới 10 - 15 cm. Rễ cọc dài tới 3 m và đôi khi có rễ khí sinh mọc ra từ các cành thấp.
Lá dai, hình elip rộng, mặt dưới và đầu nhọn. Hoa gồm các cánh hoa màu kem, xếp thành hình chữ thập. Cụm hoa nằm ở nách lá và phân nhánh 3 - 5 lần, với 5 - 8 hoa lưỡng tính, mỗi hoa trên một cuống dài 2,5 - 5 cm. Nụ hoa rộng nhất ở gần gốc. Bốn thùy đài hoa màu vàng nhạt vẫn còn trên quả và cong ngược lại. Bốn cánh hoa màu vàng nhạt đến trắng dài 8 mm và có mép lá dày đặc. Mỗi hoa có 8 nhị và vòi nhụy dài 4 - 6 mm.
Quả màu nâu, hình quả lê, rủ xuống với đầu nhỏ hơn hướng xuống dưới. Một trụ mầm dài, hình trụ mọc ra từ đầu nhỏ hơn, trong khi quả vẫn còn dính vào cây mẹ. Tình trạng này được gọi là đẻ con. Trụ mầm dài 20 - 35 cm.
Môi trường sống: Được tìm thấy trong môi trường thủy triều trên bùn, cát, sỏi thô và đá, ưa thích bờ sông thủy triều, và cũng có thể là loài tiên phong trong môi trường ven biển hoặc ở rìa đất liền của rừng ngập mặn.
Công dụng thực vật học dân tộc: Gỗ & Sản phẩm: Gỗ được sử dụng làm củi và than củi.
Bộ rễ chống rộng lớn của loài này giúp phân tán năng lượng phá hoại do sóng thủy triều mạnh mang theo, giúp bảo vệ bờ biển và các khu vực xung quanh.

Hoa đầu tiên nở vào khoảng 5 năm tuổi

Phân bố

Đước vòi voi (Rhizophora stylosa) là một loài ngập mặn phân bố rộng rãi và được khai thác nhờ khả năng thích nghi và tuổi thọ cao, hạt giống ngư lôi của nó được tìm thấy ở hầu hết các khu vực từ Trung Quốc/Đài Loan đến miền Nam nước Úc. Loài này cũng được con người nhân rộng để bảo vệ bờ biển và nuôi trồng thủy sản. Ngày nay, Đước vòi voi mọc giữa vĩ độ 20 Bắc và 25 Nam tính từ đường xích đạo.
Các quốc gia:
Châu Á: Myanmar, Burnei, Campuchia, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Micronesia, Papua New Guinea, Philippines, Samoa, Singapore, Đài Loan, Thái Lan, Việt Nam.
Úc: Tây Úc, Lãnh thổ Bắc Úc, Queensland, New South Wales.

Tham khảo:
https://www.gbif.org/species/3874022
Nguyễn Tiến Hiệp and Ruth Kiew, 2000. Thực vật tự nhiên ở Vịnh Hạ Long (Wild Plants of Ha Long Bay)

Tác giả: Nghĩa Nguyễn Tuấn