Đa dạng hình thức lấy thức ăn ở côn trùng (tiếp theo)

Thứ tư - 13/08/2025 14:13

Bạn có thể biết côn trùng ăn như thế nào bằng cách quan sát phần miệng của chúng. Bằng cách quan sát hình dạng và cách thức hoạt động của phần miệng, có thể phân biệt côn trùng nhai với côn trùng hút hoặc hỗn hợp. Điều đó cho thấy sự đa dạng trong kiểu lấy thức ăn một cách “tối ưu” trong môi trường sống. Ở một số loài, côn trùng trưởng thành thậm chí không có phần miệng hoạt động.

1. Châu chấu, dế, kiến, gián, bọ ngựa, chuồn chuồn đều là “côn trùng nhai”. Chúng có một cặp hàm lớn, nặng được gọi là hàm dưới, dùng để cắt và nghiền thức ăn.

Châu chấu ăn lá

Kiến ăn rệp cây

2. Ong mật là một loài “côn trùng liếm-nhai”. Chúng liếm thức ăn bằng lưỡi hình thành từ sự hợp nhất của môi trên và xương hàm trên. Chúng dùng hàm dưới để nhào sáp và tạo ra các tế bào sáp.

3. “Côn trùng liếm-hút”: Một số loài côn trùng hút, như ruồi nhà và ruồi giấm, được phân loại là côn trùng hút chất lỏng. Miệng của chúng trông giống như một miếng bọt biển ở đầu một thân cây ngắn gọi là vòi. Ruồi nhà thường ăn thức ăn lỏng, nhưng chúng cũng có khả năng hóa lỏng thức ăn rắn bằng nước bọt. Ruồi có thể gập vòi ra sau đầu khi không sử dụng. Loài này chỉ có một hệ thống hút được hình thành nhờ môi dưới rỗng với nhiều ống rất nhỏ.

Phác họa vòi của ruồi. Nó được hình thành bởi môi dưới được môi trên che phủ. Ruồi không có xương hàm dưới và cũng không có hàm dưới. Khi nghỉ ngơi, vòi được gấp hoàn toàn dưới đầu.

Ruồi ăn mứt quả

4. Bướm là loài “côn trùng hút”. Miệng của chúng bao gồm các xúc tu ở môi và xương hàm trên dài. Các xương hàm trên được nối lại với nhau tạo thành một thân dài. Khi nghỉ ngơi, thân này cuộn lại phía sau đầu bướm; khi mở ra, nó trông giống như một ống hút. Bướm được trang bị tốt để hút mật hoa và nước ép từ trái cây đang lên men. Chúng hút một loại chất lỏng ngọt được tiết ra ở đáy hoa. Có một số ngoại lệ. Bướm đêm trưởng thành của một số loài, chẳng hạn như bướm đêm mặt trăng, có miệng bị teo và không thể ăn. Chúng sống nhờ vào nguồn thức ăn dự trữ trong giai đoạn sâu bướm.

Bướm với vòi màu hồng đang hút dịch quả

Ghi chú: Sơ đồ đầu của một con bướm. A- Nhìn từ phía trước, vòi mở ra. 1 - Râu. 2 - Mắt. B Đầu bướm nhìn nghiêng, thân cong. 3 – bộ phận cảm nhận vị giác (Trompe: vòi. Khi nghỉ ngơi, nó cuộn tròn lại và ẩn mình giữa hai xúc tu có lông bám vào môi dưới)

Muỗi được biết đến với khả năng hút máu của các loài động vật có vú, chim, lưỡng cư và bò sát. Tuy nhiên, chỉ có muỗi cái mới hút máu, trong khi muỗi đực thường hút nhựa cây và mật hoa. Chúng phải chích vào thực vật hoặc động vật trước khi tiếp cận được dịch dinh dưỡng và có thể hút chất lỏng đó. Chúng có miệng sắc nhọn, cứng tạo thành một kênh hút. Đây là trường hợp của muỗi cái, có sáu kim chích có khả năng đâm thủng da. Chỉ có môi dưới, mềm dẻo, uốn cong. Muỗi hút máu thông qua kênh được tạo thành bởi môi trên và hàm dưới. Nước bọt do một trong những kim chích, rỗng, tiêm vào ngăn máu đông (Tương tự như trường hợp ở con đỉa có khả năng đâm thủng da và nước bọt ngăn máu đông).